ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
ΣΤΟ ΔΑΜΑΝΔΡΙ
ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΧΝΙΤΟ ΛΕΣΒΟΥ

Το Δαμάνδρι είναι μια περιοχή στα ανατολικά του Πολιχνίτου. Στα μέσα της 2ης χιλιετίας μ.Χ. στην περιοχή υπήρχε οικισμός. Εκεί υπάρχει το μοναστήρι, που για ένα διάστημα λειτούργησε σαν γηροκομείο και τα τελευταία χρόνια ήταν στην ουσία κλειστό με μια γυναίκα να διαμένει εκεί και να το προσέχει (;)
Σήμερα το μοναστήρι έχει επανασυσταθεί ως ανδρικό, με ηγούμενο τον αρχιμανδρίτη πατέρα Μιχάλη Τυροπώλη, απόφοιτο της Θεολογικής Σχολής και ιεροδιάκονο τον Καλλίνικο Χριστέλλη.
Ο ζήλος των μοναχών είναι μοναδικός και αν βοηθηθούν λίγο απ' τον Δήμο και την πολιτεία μπορεί το μοναστήρι να μετατραπεί σε σημαντικό λεσβιακό προσκύνημα..
Το μοναστήρι έχει σημαντική περιουσία , που τα τελευταία χρόνια είχε περιέλθει στη Ι. Μητρόπολη Μυτιλήνης. Βρίσκεται σε περιοχή με αρκετά νερά και πλατάνια σε απόσταση 1,5 περίπου χιλιόμετρα απ' τον δρόμο Βασιλικών - Πολιχνίτου. Ο δρόμος προς τον παρόν είναι χωματόδρομος αλλά απόλυτα βατός. Λίγο πιο μακριά βρίσκεται και το προσκύνημα του Αγίου Γεωργίου " Μελαντά ".

Το μοναστήρι επανασυστήθηκε πρόσφατα. Και είναι ένα απ' τα πιο ενδιαφέροντα  εκκλησιαστικά μνημεία του νησιού μας, εξαιτίας του τοιχογραφικού διάκοσμου του καθολικού της..
Το μοναστήρι ήταν κτισμένο μέσα στα όρια του παλιού οικισμού του Δαμανδρίου, απ' τον οποίο πήρε το όνομα και το μοναστήρι και η περιοχή. Η ύπαρξη του οικισμού αυτού αναφέρεται  σε  χειρόγραφο κώδικα της Μητρόπολης Μυτιλήνης, ο οποίος κάλυπτε την περίοδο από το 1567 ως το 1652.
Μετά την ερήμωση του χωριού (πιθανόν απ' τη συνηθισμένη αιτία των χρόνων εκείνων, τους πειρατές) κατά πάσα πιθανότητα οι μοναχοί απ' τη γειτονική μονή του Αγίου Γεωργίου στα Μελαντά, εγκαταστάθηκαν στο μοναστήρι και αξιοποίησαν τον ιερό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ως καθολικό του νέου μοναστηριού.
Το καθολικό είναι μονόχωρη ξυλοστεγής κεραμοσκεπής βασιλική, μικρών διαστάσεων, με αξιόλογες τοιχογραφίες, απ' τις οποίες σώζεται μέρος του προγράμματος του Νάρθηκα, του κυρίως ναού και του ιερού βήματος.
Δυστυχώς η κατάσταση του μοναστηριού είναι κακή απ' την αδυσώπητη υγρασία.
Το μοναστήρι χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 16 αιώνα και εκτός απ' τις τοιχογραφίες άλλο αξιόλογο στοιχείο του είναι το πλακόστρωτο δάπεδο του καθολικού, ορισμένες απ' τις πλάκες του οποίου φέρουν ανάγλυφο διάκοσμο.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού αποτελείται από συναρμολογημένα τμήματα από τέμπλα άλλων ναών της περιοχής. Παλιότερα έφερε δυο αξιόλογες φορητές εικόνες του Χριστού και της Παναγίας. Η πρώτη απ' αυτές μεταφέρθηκε πριν από αρκετές δεκαετίες στον Ιερό Ναό της Παναγίας στην Αγιάσο, ενώ η εικόνα της Παναγίας βρίσκεται σήμερα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητρόπολης στη Μυτιλήνη.

Σήμερα βρίσκεται σε καλή κατάσταση ένα μέρος του μοναστηριού και πιστεύουμε ότι σύντομα με την προσωπική δουλειά των μοναχών η κατάστασή του θα βελτιωθεί ριζικά.
Τις πληροφορίες για το ιστορικό του μοναστηριού μας έδωσε  ο ηγούμενος, πατέρας Μιχάλης τον οποίο και ευχαριστούμε.