Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την τάση των ανθρώπων για υπερβολική κατανάλωση αγαθών. Από την απόκτηση τους εξαρτάται πλέον η ευτυχία μας. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό με το όνομα καταναλωτισμός.
Αίτιο του καταναλωτισμού πρώτα απ' όλα μπορεί να θεωρηθούν οι απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας, μιας κοινωνίας που αναπτύσσεται συνεχώς. Για την ικανοποίηση των απαιτήσεων αυτών ο σύγχρονος άνθρωπος καταφεύγει στην απόκτηση αγαθών, τα οποία όσο περισσότερα και ποιοτικότερα είναι, τόσο καλύτερα και πληρέστερα νομίζει ότι τις ικανοποιούν.
Ωστόσο παίζει σημαντικό ρόλο και το αίσθημα ανασφάλειας που νιώθουν οι άνθρωποι καθώς δεν ξέρουν τι τους επιφυλάσσει το μέλλον. Έτσι στην προσπάθειά τους να νιώσουν σιγουριά, καταφεύγουν στην δημιουργία περιουσίας, δηλαδή ολοένα και περισσότερων αγαθών με τα οποία πιστεύουν πως θα λύσουν τα προβλήματά τους και θα τους εξασφαλίσουν μια καλύτερη ζωή.
Όμως η απόκτηση και χρήση υλικών αγαθών δεν συνδέεται μόνο με την εξασφάλιση των βιοτικών αναγκών, αλλά και με τις απολαύσεις που αυτά προσφέρουν. Συνήθως δίνουν μια αίσθηση ευφορίας στον ιδιοκτήτη, που δεν σημαίνει απαραίτητα και επιτυχία. Στις μέρες μας, ένας άνθρωπος αξιολογείται σύμφωνα με το “βάρος' της τσέπης του, ενώ τα ψυχικά και πνευματικά του χαρίσματα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα.
Ένας άλλος καταλυτικός παράγοντας είναι η διαφήμιση. Καθημερινά, όλοι βομβαρδίζονται από χιλιάδες διαφημίσεις που ωθούν σε αλόγιστη αγορά υλικών αγαθών. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η προώθηση καταναλωτικών προτύπων ζωής από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία προβάλλουν την άνεση, την πολυτέλεια και την αφθονία.
Έτσι το άτομο, επηρεασμένο από τους παραπάνω παράγοντες, οδηγείται στην απεριόριστη κατανάλωση, η οποία έχει πολλές επιπτώσεις. Αρχικά υποδουλώνει ψυχικά τον άνθρωπο, ο οποίος ουσιαστικά εξαρτάται από την ικανότητα να αγοράζει και να καταναλώνει συνεχώς αγαθά σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας. Όμως οι ανάγκες αυτές ποτέ δεν μένουν στάσιμες και ποτέ δεν ικανοποιούνται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να οδηγείται στην απληστία.
Ακόμα κλονίζεται η ψυχική και σωματική υγεία του ατόμου. Προσπαθώντας να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες απαιτήσεις, καταφεύγει σε πολύωρη και εξαντλητική εργασία. Ο ελεύθερος χρόνος του μειώνεται και η ζωή του καταλήγει να περιστρέφεται γύρω από αυτήν.
Τέλος επηρεάζεται ο χαρακτήρας και η συνείδηση του ατόμου και παρατηρείται έκπτωση των ηθικών αξιών. Οι άνθρωποι γίνονται ασυνείδητοι, φιλοχρήματοι, κερδοσκόποι και χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να αποκτήσουν αυτά που χρειάζονται είτε αυτά είναι χρήματα είτε υλικά αγαθά. Χάνεται ο σεβασμός ανάμεσα τους και ταράζονται οι ανθρώπινες σχέσεις που πλέον δεν τις διακρίνει η εμπιστοσύνη και η αγάπη, αλλά το συμφέρον.
Αναλογιζόμενη τις συνέπειες του καταναλωτισμού, αναρωτιέμαι μήπως είναι καιρός να αλλάξει ο τρόπος σκέψης και η στάση ζωής. Αντί να προσπαθεί κάποιος να αποκτήσει όλο και περισσότερα, να αρκεστεί στα απαραίτητα. Άλλωστε ο ίδιος άνθρωπος καθορίζει την κοινωνία και τις ανάγκες της. |
